Een luisterend oor bij Pisa

Het begint met een kop koffie. En daarna volgt een gesprek. En daarna misschien nog veel meer gesprekken. Of activiteiten zoals wandelen of koken, reiki of een lunch. En misschien regelmatig lotgenotencontact. Pisa betekent veel voor mensen met kanker en hun naasten. En de gastheren en gastvrouwen spelen daarbij een voorname rol, vertelt Gerard Janssen Duijghuijsen, nu twee jaar gastheer in het huis.

Krijgen mensen de diagnose ‘kanker’, dan komen ze in een emotionele achtbaan terecht. Afspraken in het ziekenhuis, gesprekken met familie en vrienden, en al die vragen in je hoofd… Lastig. “Informatie is er voldoende”, weet Gerard uit ervaring. “Met een stapel brochures en folders loop je het ziekenhuis uit. Maar op zo’n moment sta je daar misschien nog niet voor open. Of de informatie komt niet bij je binnen.” Hoe moet je dan verder? “Mensen worden naar ons verwezen vanuit het ziekenhuis, door hun arts of verpleegkundige. En soms via mond-tot-mondreclame, vrienden of familie die ons kennen.”

Positieve gezondheid

Pisa, een Ipso-centrum voor leven met en na kanker, is een toevluchtsoord voor iedereen met kanker en hun naasten. De gastvrouw of gastheer is de eerste die een gast van Pisa tegenkomt. “Het begint met een kopje thee”, zegt Gerard. “We praten met elkaar. We luisteren naar het verhaal van de gast en samen proberen we erachter te komen wat de gast nodig heeft. Alle vrijwilligers werken vanuit het model van ‘positieve gezondheid’. Samen met de gast bekijken we hoe ze scoren op aspecten als kwaliteit van leven, dagelijks functioneren en mentaal welbevinden. “Door de kanker of door de behandeling kom je bij het aspect ‘lichaamsfuncties’ misschien laag uit. Je hebt misschien pijn of je kunt fysiek niet meer wat eerder wel ging. Maar als we gaan werken aan ‘zingeving’ of aan ‘meedoen’, kan de score op die punten juist stijgen.”

Volle agenda

Om die positieve gezondheid te bevorderen, biedt Pisa allerlei activiteiten aan. Je kunt het zo gek niet verzinnen of je kunt eraan meedoen: van lotgenotencontact tot een wandelgroepje, van yoga tot samen lunchen – de agenda is bomvol. Gerard: “Dat is eigenlijk ook de reden dat we nieuwe gastheren en gastvrouwen zoeken. We willen liefst altijd met twee gastheren of gastvrouwen per dag aanwezig zijn. Dan kunnen we aandacht geven aan iemand die zomaar komt binnenlopen, terwijl geplande activiteiten ook worden begeleid. Mensen vinden hier altijd een luisterend oor, of ze nou vooraf een afspraak hebben gemaakt of niet.”

Liever doen dan praten

De groep vrijwilligers bij Pisa telt nu zo’n veertig man, nouja: vooral vrouwen. Als je het Gerard vraagt, mogen daar best wat mannen bijkomen. “Sommige mannen praten makkelijker met een andere man. Als we een paar dagen per week een man als gastheer hebben rondlopen, hoop ik dat dat ook andere mannen aantrekt die zich als gast bij Pisa melden. Ik heb gemerkt dat mannen over het algemeen liever doen dan praten. We staan overal voor open: als iemand een idee heeft voor een activiteit, krijg je alle ruimte om dat te organiseren.”

Nieuwe gastvrouwen en gastheren krijgen een driedaagse cursus van Ipso, de organisatie achter centra voor mensen met kanker en hun naasten, voorheen: inloophuizen, in heel Nederland. En daarna lopen ze drie maanden mee met de ervaren gastheren en gastvrouwen in Pisa. Gerard: “Veel mensen die bij ons werken, hebben ervaring met kanker. Vaak is dat de reden dat ze vrijwilligerswerk voor Pisa willen doen. Tegelijkertijd staat bij ons de gast altijd centraal. Dat betekent dat je in de verwerking van je ziekte al wat stappen moet hebben gemaakt om een goede gastheer of gastvrouw te zijn. Zitten mensen nog met zichzelf en hun ziekte in de knoop, dan lukt dat niet.”

Gesprekken met gasten van Pisa kunnen soms verdrietig zijn, weet Gerard. “Tijdens de training van Ipso leer je hoe je daarmee om kunt gaan. In intervisiegroepen met onze collega’s kunnen we als gastheer of gastvrouw elkaar ondersteunen en adviseren.”

Goed voor gast én voor jezelf

Een goede gastheer of gastvrouw is sociaal, vindt het fijn om met mensen om te gaan en wil graag iets betekenen voor een ander. “Je biedt ruimte aan iemand anders, ruimte om weer zelf de regie te pakken in een situatie waarin je je onmachtig kunt voelen,” zegt Gerard. “Dat is fijn voor onze gasten, maar ook voor jezelf, merk ik. Het werken bij Pisa zorgt ervoor dat ik meer zingeving ervaar. Daardoor stijgt mijn kwaliteit van leven ook.”