Ik doe es gewoon vrijwillig

‘Fundament’. Pieter van Maaren, waarnemend burgemeester van gemeente Koggenland, hoeft niet lang na te denken over welk woord voor hem het belang van vrijwilligerswerk beschrijft. “Ik denk dat vrijwilligerswerk zwaar wordt onderschat. Zonder vrijwilligers staat de samenleving stil.” Burgemeester Van Maaren is als we hem spreken nog maar vijf maanden aan het werk in gemeente Koggenland. Maar het is hem direct opgevallen: veel mensen doen hier vrijwilligerswerk. “Koggenland is samengesteld uit verschillende dorpskernen", zegt hij. “En daar zetten mensen zich met hart en ziel voor in. De dorpsraden, maar ook het ouderenwerk, de kerken, de sportverenigingen: de vrijwilligers zijn van onschatbare waarde. Dat is al jaren zo, maar er verandert wel wat. De mensen die zich hun hele leven lang inzetten voor één vereniging, de mastodonten van het vrijwilligerswerk, die verdwijnen. Jongere mensen willen graag in kortere projecten meedoen.” Samen sporten De waarde van vrijwilligerswerk moet niet worden onderschat. De burgemeester ziet het in alle aspecten van de samenleving. “Vrijwilligerswerk vormt de samenleving. Neem nou jongeren op een sportvereniging. Ze zijn lekker bezig, hangen niet op straat. Door de week moeten ze trainen, in het weekend spelen ze een wedstrijd, en daarna rollen ze moe hun bed in. Bovendien leren ze samen spelen en samenwerken met allerlei mensen. Jong, oud, verschillende opleidingen, verschillende achtergronden; iedereen komt bij elkaar op de sportvereniging. En zo’n vereniging kan bestaan dankzij al die vrijwilligers die zich ervoor inzetten.” De burgemeester weet waar hij over praat. Hij heeft vier kinderen, dus hij heeft de nodige sportshirts gewassen, teams naar uitwedstrijden vervoerd en kantinediensten gedraaid. “Dat is me met de paplepel ingegoten, mijn ouders hielpen ook overal mee. Ik kom uit een klein dorp, daar is dat toch gebruikelijker. En ik zie dat dat hier in de dorpskernen ook zo is. Mensen zetten zich vanzelfsprekend voor elkaar in.” Ga bij een club! Vrijwilligerswerk kan ook een mooie manier zijn om in een nieuwe woonplaats te aarden, ziet de burgemeester. “Aan nieuwkomers in onze gemeente adviseer ik dat ook: ga bij een club, sluit je aan bij een kerk of een vereniging. Doe mee. Dan leer je de taal en de cultuur pas echt kennen.” Want laten we vooral niet uit het oog verliezen waar het in de samenleving om gaat, zegt de burgemeester. “Uiteraard zijn stenen belangrijk, plekken om te wonen, een opleiding volgen enzovoort. Maar de mensen die iets voor elkaar over hebben, maken de samenleving. En dat is bij uitstek wat vrijwilligers doen. Ze zorgen voor een spelletjesmiddag in het verzorgingstehuis, ze coachen een sportteam of bieden kinderen na schooltijd een warm welkom. Dat netwerk van vrijwilligers vormt het fundament, zonder vrijwilligers staat de samenleving stil.”

Goede vrijwilligers zijn hun gewicht in goud waard. En goede bestuursleden? Diamant, zo’n beetje. Zonnebloem Enkhuizen zoekt een paar van die diamantjes, namelijk een secretaris, een voorzitter en een algemeen bestuurslid. “We zijn een heel gezellig bestuur. Bij elke vergadering hebben we wat lekkers bij de koffie en over saaie onderwerpen vergaderen we maar kort.” Al jaren draait de Zonnebloem in Enkhuizen als een zonnetje. Een grote groep vrijwilligers is in touw om de gasten, dat zijn er zo’n driehonderd, blij te maken met bezoekjes, excursies en gezellige middagen. Een bingo, een Sinterklaasfeest, een boottochtje naar Urk of met de bus naar een muziekfestival, ze regelen het allemaal. Maar in het bestuur is stress. “We hebben een secretaris, een voorzitter en een bestuurslid nodig”, zegt scheidend voorzitter Lia Schuijt. “Het is moeilijk om nieuwe mensen te vinden. Jongere mensen hebben het te druk met hun baan, gezin en sociale contacten. En gepensioneerden willen zich niet vastleggen.” Lia moet na zestien jaar stoppen met haar bestuurswerk, dat is nou eenmaal een regel van de landelijke Zonnebloem. “Dat vind ik heel jammer. Het is zo’n leuke groep mensen en we brengen samen heel wat voor elkaar.” Met de boot naar Urk Dat kan Agaath Fluitman beamen. Zij is nu drie jaar penningmeester bij Zonnebloem Enkhuizen. “Toen ik stopte met werken, werd ik gevraagd voor deze functie. Het lijkt een beetje op mijn oude werk, ik heb altijd administratief werk gedaan. Het stelt eigenlijk niet zoveel voor: een of twee uur per week, ik kan het zelfs op vakantie in de camper doen. Soms is het wat drukker, vlak voor een evenement bijvoorbeeld.” Binnenkort staat er weer zo’n evenement op het programma: een boottocht naar Urk met een groot schip, vrijwilligers van De Zonnebloem varen gratis mee. Mensen verbinden met elkaar Het is opvallend hoeveel organisaties en mensen klaar staan om De Zonnebloem te helpen. Dat heeft vast te maken met de attente manier waarop het bestuur iedereen betrekt bij de activiteiten. “Elke sponsor krijgt een kaartje om te bedanken voor hun bijdrage”, vertelt Agaath. “Ook als het een kleine donatie is, doen we dat. En we hebben altijd aardigheidjes voor de mensen die ons helpen, zoals nu de schippers van de boot in Urk.” Lia vult aan: “We doen elk jaar een actie met cyclamen, die we cadeau krijgen van Syngenta. En onze zonnebloemplantjes, die we in het najaar uitdelen bij de supermarkt, worden ook gesponsord.” Zo verbindt de organisatie allemaal bedrijven in Enkhuizen en omgeving met De Zonnebloem, met soms een verrassing. “Een makelaar bood ons een paaslunch aan, voor 35 mensen. Hartstikke leuk, daar konden we veel mensen mee blij maken. En de plaatselijke kapper gaf een cadeaubon voor een knipbeurt weg, die hebben we verloot onder de leden. Degene die won, kon niet blijer zijn: ze kon mooi worden geknipt en geföhnd voor haar huwelijksjubileum.” Vergaderen met wat lekkers erbij Iedereen spant zich in voor De Zonnebloem, maar naar nieuwe bestuursleden moeten ze toch hard zoeken. “Zoveel werk is het niet”, zegt Agaath. “We vergaderen ongeveer zes keer per jaar. Dat zijn gezellige vergaderingen. We beginnen met koffie met wat lekkers, we sluiten af met een glaasje. Vier keer per jaar hebben we een vrijwilligersvergadering. De saaie agendapunten handelen we altijd zo snel mogelijk af. En als je onze gasten ziet genieten van onze activiteiten, weet je waar je het voor doet.” Waar moet het ideale bestuurslid aan voldoen? Dat is niet zo ingewikkeld, volgens Lia. “Man of vrouw, jong of oud, het maakt ons niet uit. Een beetje vaardig met Excel en Word is wel handig. Maar vooral: als iemand maar in Enkhuizen woont en een beetje gezellig is.” Als vrijwilliger aan de slag bij De Zonnebloem Enkhuizen? Meld je aan via de vacature op onze vacaturebank!

Urmie, kun je me helpen met deze brief? Kun je een bezwaarschrift voor me opstellen? Heb jij misschien meubels voor mij? Of een baan? Iedereen weet dat Urmie Seedorf altijd wil helpen. In 2017 richtte ze een stichting op, AyúdaMe, en nu helpen haar vrijwilligers en zij elk jaar zo’n vijfhonderd mensen. "Het is heel simpel: iemand vraagt of we kunnen helpen, en wij doen dat. Of we verwijzen ze door." Maatschappelijke organisaties en kerken uit de regio, allemaal weten ze AyúdaMe te vinden als er hulp nodig is. “En mensen bellen ook rechtstreeks, die hebben mijn nummer gekregen via vrienden of hulporganisaties. De telefoon rinkelt non stop, ook midden in de nacht word ik wel eens gebeld. Met allerlei hulpvragen, je kunt het soms zo gek niet verzinnen. Een voorbeeld is dat mensen die vanuit een opvanghuis naar een eigen woning verhuizen, hulp vragen bij het inrichten van hun huis. Zij hebben niks, krijgen een klein budget om de woning in te richten en dat is vaak al op als de vloerbedekking erin ligt. Met de spullen die wij van donateurs krijgen, maken onze vrijwilligers van een huis een thuis. Die spullen krijgen we gedoneerd van particulieren en bedrijven. Nu hebben we van een beddenzaak dertig boxspring-bedden aangeboden gekregen. De komende week gaan we die bij mensen neerzetten die dat echt goed kunnen gebruiken.” Bus maakt overuren Jammer dat de nieuwe bus van AyúdaMe niet op de foto kan, vindt Urmie. Want die bus speelt een grote rol bij het werk. “Mensen met een krap budget die via Marktplaats gratis meubels of spullen kunnen ophalen, hebben niet altijd vervoer. Dan komt onze bus met chauffeur te hulp. Hoe krijg je alle spullen naar het grof vuil? Of de meubels naar je nieuwe huis? Ja hoor, daar is de bus voor. We maken flink wat kilometers!” Sommige hulpvragen blijven Urmie verbazen. “Kun je mijn begrafenis regelen, was een keer de vraag. En dat kan. En iemand vroeg: heb je een baan voor me? Had ik toevallig net die ochtend iemand gesproken die een restaurant in het centrum van Hoorn heeft en hard op zoek was naar hulp.” Toeval bestaat niet, zegt Urmie. “Iemand heeft een koelkast nodig, een dag later krijg ik een telefoontje van een donateur die een koelkast aan ons wil geven. Dat gebeurt vaker. Mooi he?” Ontfermen En wat denk je van de maaltijdservice? De man van Urmie werkt bij een take-away-restaurant, op zondag kan hij meenemen wat niet is verkocht. Dat verdeelt Urmie in portiebakjes en op maandag brengt ze het rond. Zo helpt Stichting AyúdaMe dag in dag uit allemaal mensen, ongeveer vijfhonderd mensen per jaar. Prachtig, maar waarom doet Urmie dat? “Het is me met de paplepel ingegoten. Mijn moeder is net zo. Ze woont in Suriname en is daar ook altijd in touw om mensen te helpen. En wat je ziet, doe je na. En natuurlijk heeft het met mijn Christelijke achtergrond te maken. Heb je naasten lief, is me geleerd. Maar ik noem het liever: ontferm je over je naasten. Want liefde, dat zijn maar woorden. Door je over iemand te ontfermen, iemand echt te helpen, laat je zien wat liefde is.”

Hoe maak je Westfriesland nog meer maatschappelijk betrokken? Door connecties te leggen tussen bedrijven en stichtingen, en ervoor te zorgen dat ze elkaar helpen. Dat is waar de Westfriese Uitdaging voor staat, al elf jaar lang. “De kracht van een goede match? Dat beide partijen er blij van worden, ook zonder geld.” Veel bedrijven willen iets voor de maatschappij doen, maar ze weten niet zo goed hoe. Wendy Spil-Zoutendijk en haar team kunnen ze helpen. Via de Westfriese Uitdaging koppelen ze bedrijven aan vrijwilligersorganisaties. Tweedehands kantoormeubels, picknicktafels of een fietsenrek, maar ook belastingadvies of een nieuwe website, allemaal manieren om verenigingen en stichtingen te helpen. “Ik geef je een voorbeeld: een paardrijvereniging houdt regelmatig wedstrijden maar de stoelen voor de jury waren verre van comfortabel. Als Westfriese Uitdaging hebben wij de connectie gelegd met een meubelbedrijf. Zij hebben een rijtje stoelen gesponsord, zodat de jury er nu bij elke wedstrijd lekker bijzit. Zo makkelijk kan het zijn!” Driehonderd organisaties Je kunt het zo gek niet verzinnen, of de Westfriese Uitdaging weet het wel voor elkaar te krijgen. Krijgt een kantoorgebouw een nieuwe inrichting? Dan zorgt de Westfriese Uitdaging ervoor dat de oude spullen een nieuwe plek krijgen. Wendy: “De grote vaatwassers uit een bedrijfsrestaurant hebben we aan een voetbalvereniging kunnen schenken. Lekker, want elk weekend is het topdrukte in de kantine, dan komt een snelle vaatwasser wel van pas. Ook de vergadertafels en de zitjes hebben daar een plek gevonden.” Elk jaar worden zo ongeveer driehonderd organisaties geholpen door het team, twintig man sterk. Ook heeft de Westfriese Uitdaging een website waar vraag en aanbod bij elkaar komen. En op de Westfriese Beursvloer, georganiseerd door het Vrijwilligerspunt Westfriesland in samenwerking met de Westfriese Uitdaging, komen in een paar uur tijd honderden matches tot stand. Bedankt met een appeltaart Het gaat niet altijd over spullen, soms bieden bedrijven hun kennis en hun tijd aan. “Een hovenier gaf advies aan een kerk hoe ze de tuin mooi kunnen inrichten en goed onderhouden. En een glazenwasser heeft de ramen gelapt van de glazen koepel in de verhalentuin.” Waardering speelt daarbij een grote rol, merkt Wendy. Want de matches zijn met gesloten beurs, de ontvangers doen wel iets terug. Wendy: “Een zelfgebakken appeltaart is altijd welkom. En de vrijwilligersorganisaties kunnen ook creatief kijken naar wat zij te bieden hebben. Misschien een mooie locatie die ze aan de sponsor ter beschikking kunnen stellen voor een bijeenkomst of een feestje.” Het gaat daarbij niet om de waarde, maar om echte connectie tussen mensen die elkaar anders misschien nooit hadden ontmoet. Dat is de kracht van een goede match, zegt Wendy. “Dan hebben beide partijen er een goed gevoel over. Soms hebben mensen echt de tranen in hun ogen, zo blij zijn ze met de hulp. Prachtig als we dat tot stand kunnen brengen.”

De agenda van Gerard van den Hengel, (inmiddels voormalig) burgemeester van gemeente Opmeer, is helemaal volgepland. Niet alleen met vergaderingen en werkbezoeken, ook met vrolijke activiteiten zoals het Timmerdorp en de Gabberweek. “Ongelofelijk veel vrijwilligers in onze gemeente zetten zich in voor al die mooie evenementen en activiteiten. Ik denk dat bijna iedereen die hier woont, ergens aan meedoet.” Het belang van vrijwilligerswerk voor gemeente Opmeer? Gigantisch, als je het Gerard van den Hengel vraagt. “Er worden hier zoveel activiteiten georganiseerd, daar ben ik diep van onder de indruk. Niet alleen de kermis, want dat heeft elke Westfriese gemeente wel, heb ik geleerd toen ik hier kwam wonen. Maar wij hebben ook de Gabberweek, de Tour de Fris en het Huttendorp.” Wie niet in Opmeer woont, heeft misschien meer uitleg nodig. Gabberweek? “Een week lang allemaal activiteiten voor kinderen en jongeren, in de voorjaarsvakantie. Excursies naar Texel, naar AZ of naar een speeltuin, maar ook muziekles en creatieve activiteiten. Allemaal georganiseerd door vrijwilligers.” De Gabberweek is zo’n groot succes, dat het vorig jaar ook voor senioren werd georganiseerd. De burgemeester heeft er zelf aan deelgenomen: “Ik heb als buschauffeur meegeholpen om mensen van de ene naar de andere activiteit te brengen. De stemming was opperbest, het leek wel een schoolreisje.” Deelnemer wordt leiding Tour de Fris, ook zoiets. Toen Westfriese jongeren negatief in de pers kwamen, bedachten vrijwilligers een activiteit om te laten zien dat tieners echt wat positiefs kunnen neerzetten. “Dat is een lange fietstocht,” legt de burgemeester uit, “van vijfhonderd of zeshonderd kilometer, met onderweg allerlei leerzame excursies. Elk jaar kiezen ze een andere bestemming. Het wordt heel strak georganiseerd.” Geldt ook voor het timmerdorp, hoogtepunt van de zomervakantie, waar kinderen hun eigen hut timmeren van oude houten pallets. “En het mooie is: kinderen die groter worden, gaan als leiding meehelpen. En later gaan ze zelfs in de organisatie zitten. Tot ze zelf kinderen hebben, die weer meedoen met timmerdorp.” Professionele vrijwilligers Serieus, elk moment van het jaar is er wel wat te doen. Wat denk je van het Jazzfestival in Aartswoud? De concerten en voorstellingen in de kerkjes van Wadway en Aartswoud? De museumboerderij in Hoogwoud? Het rundveemuseum in Aartswoud? Van den Hengel: “En dan hebben we het nog niet gehad over de voetbalverenigingen, de carnavalsfeesten, de activiteiten die de Zonnebloem organiseert voor ouderen, de zangkoren, de toneelgroepen. Allemaal dankzij ongelofelijk veel vrijwilligers, die dat uiterst professioneel organiseren, voorbereiden, uitvoeren en achteraf weer opruimen. Hier wordt zoveel georganiseerd, dat ik soms het gevoel heb dat bijna iedereen die hier woont, wel ergens vrijwilligerswerk doet.” Fijn, want die evenementen zorgen voor verbinding in de dorpsgemeenschap, merkt de burgemeester. “Tijdens het dorpsdiner zaten we met achthonderd Opmeerders aan tafel. Iedereen is welkom, niemand uitgezonderd. Ook als je budget niet toereikend is of als je nieuw bent in de gemeente Opmeer of in Nederland: iedereen kan meedoen.”

“Stilzitten is niks voor mij”, zegt Armal Fahimi. Zo maakte hij verkleed als Piet kinderen blij, sjouwde hij met spullen voor een tentenkamp en knapte hij een tuin op. Allemaal onderdeel van zijn Maatschappelijke Diensttijd, maar ook omdat hij nou eenmaal zo in elkaar zit. Zijn toekomstplannen zijn duidelijk, Armal Fahimi wil werken bij defensie. Het liefst als onderofficier van de pantserinfanterie, een functie waar hij al een keer op heeft gesolliciteerd. “Het is echt mijn kinderdroom, die baan. Ik wil altijd mensen helpen, of dat nou direct of indirect is. Niet alleen in oorlogstijd, want militairen worden bijvoorbeeld ook ingezet tijdens rampen.” Om zijn kansen op die droombaan te vergroten, meldde hij zich bij Vrijwilligerspunt aan voor de Maatschappelijke Diensttijd. Dat betekent o.a.: tachtig uur vrijwilligerswerk. Koud in het Pietendorp “Een militaire missie was mijn eerste klus”, vertelt hij. “Op de kazerne, met andere mensen die ook bij defensie willen werken. Op die manier kon ik ontdekken of dit werk echt bij me past. We sliepen in een tentenkamp, we moesten informatie verzamelen. En vooral: goed samenwerken.” Daar had hij al ervaring mee opgedaan tijdens het vrijwilligerswerk via zijn middelbare school, toen als Piet in het Pietendorp in het Openluchtmuseum. “Het was koud en het waaide hard. Maar het is prachtig als je de kinderen ziet genieten. Ze zijn in het begin verlegen, maar ze komen steeds meer los als ze zich ontspannen.” Kick Zijn kennismaking met defensie smaakte naar meer. Dus toen hij werd gevraagd om te helpen bij het opzetten van een tentenkamp, meldde hij zich direct aan. “Stilzitten is nou eenmaal niks voor mij,” legt hij uit. “En samen met andere mensen zoiets voor elkaar krijgen geeft me echt een kick. Drie dagen zijn we bezig geweest, iedereen zet zich in voor het gezamenlijke doel.” Maar zijn balboekje was nog niet vol, hij had tijd voor meer vrijwilligerswerk. En dus ging hij naar Vrijwilligerspunt en vroeg wat hij nog meer kon doen. Dat werd een tuin-opknap-klus bij een mevrouw in Grootebroek. “Zij was er jaren niet aan toegekomen, dus het was best wat werk. In één dag heb ik de voortuin aangepakt, met de achtertuin was ik langer bezig. Het onkruid was zo gegroeid, het leken wel struiken.” Ook de schutting heeft Armal gerepareerd, de pergola gesloopt en de tegels schoongemaakt. Tuinset erin, schommelbank geregeld: de tuin is onherkenbaar. Armal is bescheiden: “Ik vind werken in de tuin gewoon leuk om te doen, dus het was een kleine moeite.” Certificaat op cv De Maatschappelijke Diensttijd was voor Armal eigenlijk een manier om uit te zoeken of defensie bij hem past. En hij weet dat het certificaat goed op zijn cv staat bij de volgende sollicitatie naar zijn droombaan. “Maar ik heb het vooral gedaan omdat ik graag mensen wil helpen. Dat zit er bij mij gewoon in, ik ben een dienend type. En eigenlijk vind ik dat meer jongeren dit moeten doen. Je leert er veel van, bijvoorbeeld doorzetten. Als iemand anders blij is, geeft mij dat een goed gevoel.” Vrijwilligerspunt 40 jaar Dit jaar viert Vrijwilligerspunt Westfriesland haar 40ste verjaardag. Daarom hebben we speciaal voor dit jubileum interviews afgenomen met de burgemeesters van West-Friesland en organisaties en vrijwilligers die een bijzondere bijdrage leveren aan vrijwilligerswerk in de regio. Iedere maand zullen we een verhaal delen.